Religija

Prema popisu stanovništva iz 2002. godine Beograđana pravoslavne veroispovesti ima 90,68%, islamske 1,29%, katoličke 1,03%, protestanata 0,24%, 0,03% Jevreja, 2,02% su nepoznate veroispovesti, a 3% se izjasnilo da nisu vernici.

Najznačajnija beogradska pravoslavna crkva - Saborna crkva sagrađena je 1840. Među najstarije ubrajaju se Nikolajevska crkva (1745) i Bogorodična crkva (1783) u Zemunu. Monumentalni hram Svetog Save, najveći pravoslavni hram, može da primi 12.000 vernika. Značajem i izgledom izdvajaju se i crkve Ružica i Sveta Petka, crkva Svetog Marka, Vaznesenska, Topčiderska i crkva Aleksandra Nevskog. Na širem području grada nalaze se i dve stare crkve - brvnare u selima Vraniću i Orašcu.

Na području Beograda i u njegovoj široj okolini, nalazi se nekoliko manastira građenih krajem XV veka ili kasnije, više puta rušenih i ponovo podizanih, i uglavnom u celini ili delimično, obnovljenih u protekle dve decenije. Manastiri Rakovica, Vavedenje presvete Bogorodice, Fenek, Rajinovac i Tresije lepi su spomenici srpske prošlosti. Delimično su obnovljeni manastiri u Slancima, u Mislođinu i Pavlovac na padinama Kosmaja. Ruševine manastira Kastaljan teško su dostupne zbog lošeg prilaznog puta.

U Beogradu se nalazi i nekoliko rimokatoličkih crkava, jedna sinagoga, jedna džamija i više bogomolja drugih veroispovesti.

Pisanih izvora o boravku Jevreja u Beogradu ima od XVI veka. Istraživači smatraju da ih je u Beogradu bilo i u ranijim vekovima. Jevreji koji su živeli u zemljama Srednje Evrope i bili nosioci uticaja nemačke kulture i jezika, nazvani Aškenaski Jevreji, naselili su se na obali Save. U ulici Maršala Birjuzova 19 nalazi se i danas aktivna sinagoga koju je 1926. izgradila zajednica aškenaskih Jevreja u Beogradu. U blizini ove građevine je sredinom XIX veka postojala stara aškenaska sinagoga koja je srušena tokom raznih rekonstrukcija tog dela grada. Na teritoriji opštine Zemun postojale su dve sinagoge, Aškenaska - izgrađena 1850. koja danas nije aktivna, ali su ostala netaknuta sva obeležja koja upućuju na to da je u pitanju verski objekat, i Sefardska - koja je srušena tokom savezničkog bombardovanja Zemuna 1944.

Sefardski Jevreji, oni koji su prognani iz Španije 1492. i koji se potom naseljavaju u zemljama Mediterana i u Otomanskoj imperiji, naseljavaju se na području Beograda od XVI veka. Njihovo naselje je bilo na obali Dunava, na Jaliji. Na starim planovima grada Beograda iz XVIII veka, Jevrejska ulica je ubeležena na istom mestu na kome se nalazi i danas.

Sudeći po istorijskim izvorima beogradska jevrejska zajednica je najviši kulturni domet imala tokom XVII veka kada je u Beogradu postojala Ješiva - jevrejska verska škola. Rabini, učitelji iz te škole štampali su svoje knjige u Veneciji, Krakovu, Carigradu. U blizini Jevrejske ulice nalazila se stara sinagoga koja je izgrađena u XVII veku i više puta prepravljana, kao i ritualno kupatilo. Jevreji su u tom delu grada živeli sve do I svetskog rata.

Pred Drugi svetski rat u Beogradu je bilo oko 10.000 Jevreja. Od toga oko 80% su bili sefardski Jevreji, koji su se do kraja XIX veka služili španskim jezikom kao govornim, a 20% su bili aškenaski Jevreji, kojima je govorni jezik bio jidiš, mešavina nemačkog i hebrejskog jezika. Svaka od ovih skupina Jevreja bila je organizovana i imala svoju opštinu sa administracijom, školom, grobljem i raznim verskim, humanitarnim, kulturnim i nacionalnim društvima. Danas u Beogradu još postoji hor Braća Baruh, koji je kao Srpsko jevrejsko pevačko društvo počeo da deluje još 1879.

Zajednica beogradskih Jevreja je tokom Holokausta skoro potpuno uništena. U bombardovanju Beograda u aprilu 1941. godine, uništen je Dorćol, skoro sve sinagoge. Muškarci Jevreji uništeni su masovnim streljanjima tokom septembra i oktobra 1941. Odvođeni su iz sabirnog logora Topovske šupe, koji se nalazio na Autokomandi. Žene i deca uništeni su u logoru Sajmište u periodu od 8. decembra 1941. do maja 1942. Izvestan broj Jevreja ubijen je u logoru Banjica. Na obali Dunava, gde je nekada bilo jevrejsko naselje, nalazi se danas spomenik Jevrejima Beograda, koji je uradio skulptor Nandor Glid.

Danas u Beogradu živi oko 2200 Jevreja.

Jevrejska opština Beograd, Kralja Petra 71a, tel. 2622-449

Jevrejska opština Zemun, Dubrovačka 21, tel. 195-626, http://joz.rs

Savez jevrejskih opština Srbije, Kneginje Ljubice 14, tel. 2910-363, www.savezjos.org/sr/

Jevrejski istorijski muzej, Kralja Petra 71a, tel. 2622-634, www.jimbeograd.org
radno vreme: svakog dana 10.00-12.00, osim ponedeljka

Sinagoga, Maršala Birjuzova 19

Jevrejsko groblje, Mije Kovačevića 1, tel. 768-250

Jevrejsko groblje, Cara Dušana 32, Zemun

ISLAMSKA ZAJEDNICA SRBIJE U BEOGRADU
Gospodar Jevremova 11, tel. 2622-428, 3031-284 tel/faks 3031-285

Muftija Islamske zajednice, tel. 2622-337, 3283-195
Odbor Islamske zajednice, tel. 2622-337, 2622-428
Damad Ali pašino turbe, Kalemegdan
Šejh Mustafino turbe, Studentski trg

BAJRAKLI DŽAMIJA
Gospodar Jevremova 11, tel. 2622-428

Sagrađena je oko 1575. godine, kao jedna od 273 džamija i mesdžida (posebne islamske bogomolje), koliko ih je u tursko doba bilo u Beogradu (Putopisi Evlije Ćelebije). Prvobitno se zvala Čohadži-džamija, po zadužbinaru, trgovcu čohom, Hadži-Aliji. Jednoprostorna građevina sa kupolom i minaretom. U vreme austrijske vladavine (1717-1739) pretvorena je u katoličku crkvu kada je i srušen najveći broj džamija). Po povratku Turaka, ponovo je džamija. Husein-beg, ćehaja (pomoćnik) glavnog turskog zapovednika Ali-paše, obnovio je bogomolju 1741. godine, pa se neko vreme zvala Husein-begova ili Husein-ćehajina džamija. Krajem 18. veka nazvana je Bajrakli-džamija, po barjaku koji se na njoj isticao kao znak za jednovremeni početak molitve u svim džamijama. Posle obnove u 19. veku, koju su preduzeli srpski knezovi, postaje glavna gradska džamija. I danas je jedina aktivna islamska bogomolja u gradu Beogradu.

BEOGRADSKA NADBISKUPIJA
Nadbiskupijski ordinarijat
Svetozara Markovića 20,
tel. 3032-246, faks 3032-248
e-mail: nadbiskupija@kc.org.rs

RIMOKATOLIČKE CRKVE
Franjevačka crkva, Zemun, Štrosmajerova 6 (u parku), tel/faks 198-134
Crkva Krista Kralja, Krunska 23, 3232-308
Crkva Presvetog Trojstva, Surčin, Vojvođanska 227, tel. 840-116
Crkva Svetog Ante, Bregalnička 14, 2404-390
Crkva Svetog Josipa Radnika, Pribojska 23, tel. 763-059
Crkva Svetog Petra, Makedonska 23, tel. 3030-815
Crkva Svetog Ćirila i Metodija, Požeška 35, tel. 3056-120, faks 553-510
Crkva Uznesenja blažene Djevice Marije, Hadži Milentijeva 75, tel. 435-712
Crkva Uznesenja blažene Djevice Marije, Zemun (kod pijace), tel. 616-281
Crkva Uznesenja Svetog Križa, Borča, Žarka Zrenjanina 17, tel. 763-059

RIMOKATOLIČKI SAMOSTANI
Samostan Isusovih malih sestara, Đevđelijska 51, tel. 409-043
Samostan Sestara kćeri kršćanske ljubavi (Usmiljenke), NH Bore Markovića 8, tel. 555-489
Samostan Sestara milosrdnica, Krunska 19, tel. 3231-277
Samostan Sestara milosrdnica, Zemun, Gradski park 8, tel. 612-324
Samostan Školskih sestara Svetog Franje, Zemun, Karađorđeva 9, tel. 606-585
Samostan Sestara franjevski bezgrešnog začeća, Višegradska 23, tel. 642-280

PATRIJARŠIJA SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE
Kralja Petra I 5, tel. 328-2593, www.spc.rs

Sadašnja zgrada Patrijaršije sazidana je 1934-35. godine po projektu arhitekte Viktora Lukomskog. Zgrada ima četvrtastu osnovu, solidne je građe i monumentalnih oblika. Na glavnoj fasadi, prema Sabornoj crkvi, ističe se impozantni portik sa oniskim stubovima i lučno oblikovanim portalom, nad kojim je izvajan grb Srpske patrijaršije. Na gornjem delu iste fasade, u niši, nalazi se mozaička kompozicija sa likom svetog Jovana Krstitelja. U istočnom delu zgrade nalazi se kapela posvećena svetom Simeonu Mirotočivom. U njoj se nalazi duborezni ikonostas, rad ohridskih majstora, sa ikonama koje je 1935. godine naslikao Vladimir Predojević.

U Patrijaršiji se nalaze Biblioteka i Muzej Srpske pravoslavne crkve.

SABORNA CRKVA
Kneza Sime Markovića bb, www.saborna-bgd.spc.rs

Sagrađena je 1837-40. godine po nalogu kneza Miloša Obrenovića, a po projektu i planovima pančevačkog graditelja A. F. Kverfelda, u stilu klasicizma sa elementima kasnog baroka. Posvećena je Svetom arhanđelu Mihajlu. Unutrašnjost hrama je bogato ukrašena. Duborezni pozlaćeni ikonostas izradio je vajar Dimitrije Petrović, a ikone na ikonostasu, pevnicama, tronovima i predikaonici, kao i kompozicije na zidovima i svodovima, naslikao je Dimitrije Avramović, jedan od najistaknutijih srpskih slikara 19. veka.

Posebnu vrednost predstavlja crkvena riznica. U crkvi se nalaze mošti svetog cara Uroša i svetog despota Steve Štiljanovića, kao i grobnice crkvenih poglavara i srpskih vladara iz dinastije Obrenović (Miloša, Mihaila i Milana). Ispred glavnog portala sahranjena su dva velikana srpske kulture: Dositej Obradović i Vuk Stefanović Karadžić.

Svetosavska omladinska zajednica
Gospodar Jevremova 42, tel. 628-694
www.sozbg.rs

Manastir Vavedenja Presvete Bogorodice, Vasilija Gaćeše 8, 650-952
Manastir Prenosa moštiju Svetog oca Nikolaja - Grabovac
Manastir Rođenja Presvete Bogorodice - Rajinovac, Begaljica, 890-890
Manastir Svetog arhangela Gavrila, Gradski park bb, Zemun, 615-791
Manastir Prepodobne mati Paraskeve - Svete Petke - Fenek, Boljevci, 8446-604
Manastir Prepodobne mati Paraskeve - Svete Petke, Sibnica
Manastir Svetog arhangela Gavrila - Tresije, Nemenikuće
Manastir Svetog arhangela Mihaila - Rakovica, Patrijarha Dimitrija 34, 581-292
Manastir Svetog arhiđakona Stefana, Slanci, Veliko Selo, 784-470
Manastir Svetog oca Nikolaja, Pavlovac, 8219-471

MANASTIR VAVEDENJA PRESVETE BOGORODICE
Vasilija Gaćeše 8

Manastir se nalazi na Senjaku. Podignut je 1936-37. godine kao zadužbina Perse Milenković, po planovima arh. Pere Popovića. Crkva je građena u duhu tradicije srpskog srednjovekovnog graditeljstva: oblikovana je kao monumentalni petokupolni hram sa osnovom u obliku upisanog krsta. Na zidanom ikonostasu nalaze se ikone, rad ruskih slikara iz 1937-39. godine. Živopis izveden u "al seko" tehnici 1975-80. godine delo je ruku slikara konzervatora Dušana Mihajlovića.

U sklopu konaka, koji je rađen u isto vreme kad i crkva, podignuta je i kapela Sv. Nikole. U manastirskoj porti nalaze se grobovi crkvenih velikodostojnika: mitropolita skopskog Josipa, mitropolita zagrebačkog Dositeja, mitropolita budimskog Arsenija i mitropolita zagrebačkog Damaskina.

MANASTIR SVETOG ARHANGELA MIHAILA - RAKOVICA
Patrijarha Dimitrija 34

Manastir je podignut u 14. veku, a u istorijskim izvorima se pominje od 16. veka. Više puta je rušen i obnavljan. Crkva je oblikovana u stilu moravske škole: osnova je u obliku trikonosa sa pripratom i dva spoljna šestostrana kubeta. Stari zidni ikonostas zamenjen je 1862. godine novim duboreznim, čiju izgradnju je platio knez Mihailo Obrenović. Ikonostas je početkom 20. veka popravljen i tada su na mesta starih ikona stavljene nove koje je izradio slikar kaluđer Rafailo Momčilović.

Manastir poseduje bogatu riznicu u kojoj se čuvaju mnogi dragoceni predmeti, kao značajna zbirka knjiga 17-19. veka. U priprati se nalazi porodična grobnica Jevrema Obrenovića i generala Milivoja Blaznavca. Spolja, uz severni zid priprate stoji nadgrobni spomenik ustaničkom vojvodi Vasi Čarapiću. U porti su grobovi Nauma Ička, patrijarha Dimitrija, Sebastijana Roša i drugih istaknutih ličnosti.

MANASTIR SVETOG ARHANGELA GAVRILA
Gradski park bb, Zemun

Crkva je sagrađena 1786. godine. Ktitor je bio Teodor Toša Apostolović, od Soluna, voskar, fabrikant sapuna i sveća. Crkva je prvo služila kao karantinska na granici Turske i Austrije.

Ikonostas, rezbaren u drvetu i pozlaćen, urađen je u duhu baroka, a ikone su izradili zemunski slikari Dimitrije Bratoglić i njegov pomoćnik Konstantin Lukić 1830-31. godine.

SRPSKA PRAVOSLAVNA CRKVA
Bogorodična crkva Ružica, Kalemegdan 6, 624-604
Crkva Pokrova Presvete Bogorodice, Kajmakčalanska 55, 424-431
Crkva Rođenja Presvete Bogorodice, Svetosavska 15, Zemun, 613-154
Crkva Sabora srpskih svetitelja, Pera Ćetkovića 6a, 776 -534
Crkva Svete trojice, Gospodara Vučića 89, 444-3077
Crkva Svete trojice, Cara Dušana 83, Zemun, 100-301
Crkva Svete trojice, Kosovskih božura 1, 474-454
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla, Bulevar vojvode Putnika 11, 663-120
Crkva Svetih apostola Vartolomeja i Varnave, Miška Kranjca 4, 562-061
Crkva Svetog Aleksandra Nevskog, Cara Dušana 63, 629-274
Crkva Svetog apostola i evanđeliste Marka, Takovska 4, 323-1940
Crkva Svetog arhangela Gavrila, Humska 26, 647-771
Crkva Svetog cara Konstantina i carice Jelene, Jove Ilića 123, 472-295
Crkva Svetog cara Lazara, 21. divizije 33, 416-347
Crkva Svetog Velikomučenika Georgija (Bežanijska crkva), Vojvođanska 70, 31-85-861
Crkva Svetog Apostola Tome, Novo Bežanijsko groblje (u izgradnji), 161-093
Crkva Svetog Jovana Vladimira, Ignjata Joba bb
Crkva Svetog Georgija, Banovo brdo, Zrmanjska 1, 555-942
Crkva Svetog Jovana Krstitelja, Zaplanjska 47a, 473-561
Crkva Svetog Nikole, Ruzveltova 50, 768-842
Crkva Svetog oca Nikolaja, Njegoševa 43, Zemun, 101-537
Crkva Svetog proroka Ilije, Vitezova Karađorđeve zvezde 61, 419-104
Crkva Svetog Save, Krušedolska 2a, 2432-585
Crkva Svetog Stefana Dečanskog, Braće Lukić 8, 571-248
Crkva Svetog Trifuna, Pionirska 6, 557-988
Crkva Svetog Vasilija Ostroškog, Partizanske avijacije 21a, Novi Beograd
Crkva Svetog vaznesenja Gospodnjeg, Mije Oreškog 4, 517-205
Crkva Svetog velikomučenika Dimitrija, Sibinjanin Janka 1a, Zemun
Hram Svetog Save, Katanićeva bb
Kapela Svete Petke, Kalemegdan
Kapela Svetih vračeva Kozme i Damjana, Deligradska 38
Saborna crkva, Kneza Sime Markovića 3, 636-684
Vaznesenjska crkva, Admirala Geprata 19, 643-533

RUSKA PRAVOSLAVNA CRKVA
Crkva Svete trojice, Takovska 4, tel. 3236-435

RUMUNSKA PRAVOSLAVNA CRKVA
Hram Svetog cara Konstantina i carice Jelene, Ovča, Mihaila Emineskua 55, tel. 731-348

HRAM SVETOG SAVE
na Vračarskom platou

Hram se nalazi u istočnom delu Svetosavskog trga. Pripreme za njegovu izgradnju trajale su veoma dugo, još od 1894. Na drugom konkursu raspisanom 1926. godine usvojeno je arhitektonsko rešenje arh. Bogdana Nestorovića, uz kasnije prihvatanje nekih elemenata projekta arh. Aleksandra Deroka. Osvećenje temelja izvršio je patrijarh Varnava 15. septembra 1935. godine, a kada su radovi poodmakli, patrijarh Gavrilo je 27. maja 1939. godine svečano osvetio, i u oltaru, uz kamen temeljac, položio povelju. Dalja izgradnja bila je prekinuta napadom Nemačke na Jugoslaviju, 6. aprila 1941. Tek u leto 1984. godine dobijena je dozvola od države za nastavak gradnje, pa je ratom i ljudskom nebrigom oskrnavljen hram ponovo osvetio patrijarh German u prisustvu svih srpskih arhijereja, 30. aprila 1985. godine, položivši povelju o nastavku radova u novim istorijskim prilikama. Za protomajstora izgradnje određen je arh. Branko Pešić, profesor Univerziteta. Iako u izgradnji, već danas spomen-hram predstavlja organski deo savremene živopisne siluete Beograda, čineći jedno od njegovih glavnih obeležja.

SVETI SAVA
(1169-1236), arhiepiskop srpski

Sin Stefana Nemanje, velikog župana srpskog. Kao mladić žudeo za duhovnim životom, zbog čega je odbegao u Svetu Goru gde se zamonašio i sa retkom revnošću prošao ceo podvižnički ustav. Nemanja posleduje primeru sina, te i sam dođe u Svetu Goru, gde se zamonaši i umre kao monah Simeon. Sava je izdejstvovao kod cara i patrijarha nezavisnost Srpske crkve, i postao prvi arhiepiskop srpski. Podigao je, zajedno sa ocem svojim, manastir Hilandar, a potom i mnoge druge manastire, crkve i škole po zemlji srpskoj. Putovao je u dva maha na poklonjenje svetinjama u Svetoj Zemlji. Mirio braću svoju, zavađenu oko vlasti; mirio Srbe sa susedima njihovim, i stvarajući Srpsku crkvu, stvarao je kroz to srpsku državu i kulturu. Unosio je mir među sve balkanske narode i radio je na dobru svih, zbog čega je i bio poštovan i voljen od svih Balkanaca. Narodu srpskom on je dao hrišćansku dušu, koja nije propala sa propašću države srpske. Skončao u Trnovu u vreme cara Asena, razbolevši se posle službe Božje na Bogojavljenje, 12. januara 1236. godine. Telo mu preneo kralj Vladislav u manastir Mileševu, odakle ga Sinan-paša digne i spali na Vračaru u Beogradu, 27. aprila 1594. godine.

BOGORODIČNA CRKVA RUŽICA
Kalemegdan 6

Nalazi se u severnoistočnom podgrađu Beogradske tvrđave, ispod Zindan-kapije. U doba despota Stefana Lazarevića postojala je stara crkva istog imena, koju su Turci pri osvajanju Beograda 1521. godine porušili. Sadašnja crkva bila je u 18. veku barutni magacin, koji je 1867-69. godine pretvoren u vojnu crkvu. Posle velikih oštećenja, nastalih posle Prvog svetskog rata, crkva je obnovljena 1925. godine. Izrezbareni ikonostas je uradio Kosta Todorović, a ikone na njemu naslikao jeromonah Rafailo Momčilović. Zidne kompozicije naslikao je Andrej Bicenko, ruski slikar.

KAPELA SVETE PETKE
Kalemegdan

Nalazi se u neposednoj blizini crkve Ružica, podignuta posle 1867. godine pod "čudotvornim izvorom". Sadašnja kapela je sagrađena 1937. godine po projektu arhitekte Momira Korunovića. Njene unutrašnje zidove i svodove pokrivaju mozaici, koje je 1980-83. godine izradio slikar Đuro Radulović.

VAZNESENJSKA CRKVA
Admirala Geprata 19

Crkva je podignuta 1863. godine. Nalog za njenu izgradnju dali su 1860. godine knez Mihailo Obrenović i mitropolit Mihajlo, a podignuta je dobrovoljnim prilozima mnogih Beograđana. Planove su izradili Pavle Stanišić i Jovan Ristić, građevinske radove su obavili Josip Štok i Fernand Stevanov, a preduzimač je bio Koča Z. Popović. Crkva je oblikovana u duhu tada vladajućeg romantizma, po ugledu na stare srpske manastire, pre svega Ravanicu. Prve ikone je naslikao slikar Nikola Marković 1864. godine, ali je kasnije izrada ikona poverena najpoznatijem slikaru tog vremena Stevi Todoroviću, koji je ovaj poduhvat završio 1881. godine. Takođe, prvobitne zidne slike Nikole Markovića ustupile su mesto novim kompozicijama Andreja Bicenka 1937. godine. Crkva ima bogatu riznicu sa zbirkom ikona, starih knjiga, zlatarskih dela i drugih premeta iz 19. veka.

NIKOLAJEVSKA CRKVA
Njegoševa 43, Zemun

Crkva se nalazi u starom istorijskom jezgru Zemuna ispod srednjovekovne tvrđave Gardoš. Podignuta je 1725-1731. godine. Građena je u baroknom stilu, kao jednobrodna građevina sa dvospratnim zvonikom. Crkva ima sve tipične odlike baroknih hramova podizanih u Sremu u 18. veku. Unutrašnjost crkve krasi bogato izrezbareni ikonostas, sa ikonama koje je 1762. godine naslikao Dimitrije Bačević, jedan od najpoznatijih srpskih slikara iz druge polovine 18. veka. Crkva ima jednu od najbogatijih riznica starih kultnih predmeta, kao i zbirku ikona iz 18. i 19. veka. U crkvi se čuvaju mošti sv. apostola Andreje Prvozvanog.

CRKVA SVETOG ALEKSANDRA NEVSKOG
Cara Dušana 63

Stara crkva na Dorćolu izgrađena je 1877. godine i posvećena sv. Aleksandru Nevskom. Ona je služila svojoj nameni do 1891. godine, kada je odlučeno da se podigne veći hram. Planove za izgradnju izradila je arhitekta Jelisaveta Načić, a osvećenje temelja obavljeno je 1912. godine. Prvi svetski rat odložio je izgradnju crkve, pa je ona završena tek 1928-29. godine, a mermerni ikonostas (prvobitno predviđen za hram na Oplencu) poklonio je kralj Aleksandar Karađorđević 1930. godine. Ikone su naslikane iste godine u ikonopisnoj radionici ruskog slikara Borisa Seljanka. U crkvenim pevnicama nalaze se spomenici ratnicima poginulim u oslobodilačkim ratovima (1876-1918) kao i spomenici ruskom caru Nikolaju II i kralju Aleksandru I Karađorđeviću. Sadašnje zidne kompozicije naslikao je u "al seko" tehnici slikar jeromonah Naum Andrić 1970-72. godine.

CRKVA SVETOG MARKA
Bulevar kralja Aleksandra 17

Crkva Sv. Marka na Tašmajdanu građena je 1931-1940. godine na mestu stare crkve iz 1835. godine, prema planovima arh. Petra i Branka Krstića. Oblikovana je u duhu arhitekture srpsko-vizantijskog stila. Po opštem graditeljskom rešenju, arhitektonskim formama i polihromiji fasada, ovaj hram je najsrodniji manastiru Gračanici. Opremanje i ukrašavanje hrama još nije završeno. U južnom delu naosa nalazi se sarkofag sa kostima cara Dušana, koje su prenesene iz njegove zadužbine manastira Sv. Arhanđela kod Prizrena. Na severnoj strani je grobnica od belog mermera u kojoj su sahranjeni zemni ostaci patrijarha Germana Đorića. U crkvi se čuva jedna od najbogatijih zbirki srpskih ikona 18. i 19. veka.

CRKVA SVETOG VASILIJA OSTROŠKOG
Partizanske avijacije 21a, Novi Beograd

Najmlađi pravoslavni hram u Beogradu, ujedno je i prva crkva podignuta na teritoriji Novog Beograda posle Drugog svetskog rata. Gradnja je započela 1996. godine, a crkva je osvećena 2001. Oslanjanjem na hrišćansku tradiciju i na sjajna ostvarenja starih srpskih neimara, arhitekta Mihajlo Mitrović se opredelio za oblik prastare hrišćanske rotonde, koju prate niži aneksi i visoki zvonik na zapadu i trolisna oltarska apsida na istoku. Hram Sv. Vasilija Ostroškog predstavlja kompoziciono čvrstu i likovno homogenu celinu, ostvarenu modernim konstrukcionim postupkom. Podignuta je prilozima poštovaoca dela svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca.